2016
Rozwód w Polsce – miejsce zamieszkania małżonków za granicą
radcy / 0 Comments /Kodeks postępowania cywilnego w art. 41 przewiduje wyłączną właściwość sądu w sprawach ze stosunku małżeństwa, ustalając, że wyłącznie właściwym jest sąd, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. Z braku takiej podstawy wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a jeżeli i tej podstawy nie ma – sąd miejsca zamieszkania powoda. Przepis ten nie rozstrzyga jednak, co w sytuacji, gdyby miejsce zamieszkania obojga małżonków znajdowało się poza granicami Polski.
Tymczasem ustawa – Prawo Prywatne Międzynarodowe, wskazuje w art. 54 ust. 1., iż rozwiązanie małżeństwa podlega wspólnemu prawu ojczystemu małżonków z chwili żądania rozwiązania małżeństwa. Co więcej, brzmienie art. 1103(1) § 1 pkt. 4 statuuje zasadę według której sąd polski posiada jurysdykcję w sprawach małżeńskich gdy oboje małżonkowie są obywatelami polskimi. W związku z tymi dwiema uwagami brak podstaw do odrzucenia pozwu małżonka o rozwód z tego tylko powodu, że oboje małżonkowie w chwili wytaczania powództwa nie posiadają miejsca zamieszkania na terytorium RP. Brak jednak również w KPC, jak wskazano wyżej, przepisu, który ustalałby w takiej sytuacji właściwość miejscową sądu. Nie jest to – o czym za chwilę – luka w przepisach, choć rosnąca liczba podobnych spraw, wynikająca z członkostwa Polski w Unii Europejskiej i coraz większej mobilności rodzin nie tylko w ramach kraju ale całej Europy, powinna stanowić asumpt dla uregulowania explicite tej sytuacji w przepisach oddziału 3 działu I kodeksu postępowania cywilnego.
Tymczasem rozwiązanie przynosi art. 45 kpc, który wskazuje, że jeżeli w myśl przepisów kodeksu nie można na podstawie okoliczności sprawy ustalić właściwości miejscowej, Sąd Najwyższy na posiedzeniu niejawnym oznaczy sąd, przed który należy wytoczyć powództwo. Sąd Najwyższy wyda takie rozstrzygnięcie zarówno na wniosek powoda złożony jeszcze przed wytoczeniem powództwa w sprawie, jak i na wniosek sądu, do którego powództwo zostało skierowane, a który uznaje się niewłaściwym i jednoczenie stwierdza brak podstaw do przekazania sprawy innemu sądowi.
Dotychczas w orzecznictwie Sądu Najwyższego dominującą tendencją jest wyznaczanie sądu właściwego dla ostatniego miejsca zamieszkania małżonków w Polsce.
Należy jednak pamiętać, że przepisy prawa międzynarodowego prywatnego w innych krajach mogą dopuszczać możliwość rozwiązania małżeństwa przed sądem lokalnym, a nawet według prawa obowiązującego w obecnym miejscu zamieszkania małżonków bez względu na ich obywatelstwo. Wiąże się to czasami z większymi kosztami samej sprawy, choć w niektórych sytuacjach może okazać się to suma summarum rozwiązaniem korzystniejszym dla strony.
Jeżeli bowiem na przykład żona ubiegać się będzie o alimenty od byłego małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a takie rozwiązanie dopuszcza prawo państwa, w którym małżonkowie obecnie stale zamieszkują, a ponadto żona ta nadal pragnie w państwie tym pozostać – wyliczenie kosztów alimentów może okazać się dla mniej bardziej korzystne, jeżeli zostanie dokonane w oparciu o praktykę orzeczniczą, przepisy państwa obcego i realne koszty utrzymania w tym państwie. I odwrotnie, są systemy prawne, które w ogóle nie przewidują możliwości żądania alimentów od byłego małżonka. Wówczas należałoby wytoczyć powództwo w Polsce.
Ze względu na mnogość rozwiązań przyjętych w krajowych porządkach prawnych państw członkowskich Unii Europejskiej oraz zróżnicowanie stanów faktycznych, do każdego przypadku należy podchodzić indywidualnie.
Nasza Kancelaria zajmuje się szeroko rozumianym prawem rodzinnym i opiekuńczym. Biegła znajomość języka angielskiego pełnomocników, a przez to swobodniejsze poruszanie się w problematyce prawnomiędzynarodowej, stwarzają naszym Klientom możliwość uzyskania jak najbardziej satysfakcjonujących rezultatów w sprawach rodzinnych i małżeńskich “na styku” różnych systemów prawnych.
No comments so far!
Leave a Comment